Ağa Vasili Andreyiç üçün yaşamağın (жить) mənası qazanmaq, yığmaq, toplamaqdır (нажить). Onu yalnız əldə edəcəkləri ma­raqlandırır, ona görə də dayanmadan çalışıb-çabalayır, borana, çovğuna fikir vermədən “qaraltı”ya çatmaq üçün vurnuxur, da­im irəli can atır.
Nökər Nikita isə mehriban, heyvansevər, sakit və aramdır, ağasının göstərişlərinə sözsüz-sovsuz itaət edir, əməli şəkildə “indi və burada” fəlsəfəsinə riayət edir.
Bir gün ağa yeni mülk almaq məqsədilə yola çıxır və nökəri ilə bir­likdə hekayədə həyatı simvolizə edən boranın içinə düşür. 
Və bu boranda ağanın özünükəşf səyahəti başlayır.
“Ağa və nökər” transformasiya, özünüislah hekayəsidir, sevgi haqqında təsirli pritçadır. Moralist Tolstoyun içindəki əxlaqi di­lem­manın metaforik, bədiiləşmiş formaları olan bu iki xarakterik qəhrəmanı qarşı-qarşıya gətirməklə böyük yazıçı mühüm bir suala cavab axtarır: insanı xoşbəxt edən nədir?