Hekayənin baş qəhrəmanı Gerasim ürəyitəmiz, işləməkdən yo­­rul­­­­­ma­­yan, cüssəli bədəninə baxmayaraq, kövrək qəlbli bir in­san­­­dır. Ət­ra­fındakı adam­ların yalanları, riyakarlığı onu hə­yat­dan soyudub, heç kəslə yola gedə bilmir. Amma içindəki işıq hə­­­ya­tının tamamilə qa­ralmasına imkan vermir. Üzləşdiyi xoş bir ha­disə nəticəsində san­ki yenidən doğulur. Be­lə ki, günlərin bir günü suda boğulan bir iti – Mumunu xilas edir. Mumu onun ən sa­diq dostuna və sirdaşına çev­rilir, beləcə, Gerasimin ey­­bə­cər­lik­lərdən, günahlardan qoruyub sax­ladığı dünyasında ye­ni­dən gü­nəş doğur.
Bu hekayədə təhkimçilik qanununun insanları kölələşdirməsi, on­­la­rın hətta öz şəxsi qərarlarını belə verə bilməməsi, ağrısı heç cür sən­giməyən yara misalındadır. Gerasim də bu bo­yun­du­ruq­dan əziyyət çəkir. Amma onun yarası daha dərindir, çünki qəl­bi kor­lanmayıb, saf­dır, bir iti öz canı qədər sevə biləcək ürəyə sa­hib­­dir. Ancaq belə sev­ginin bədəli də ağır olur...
Klassik rus ədəbiyyatının ən təsirli hekayələrindən biri, şübhə­siz, Turgenevin misilsiz “Mumu” əsəridir. Həcmcə o qədər bö­yük ol­­ma­sa da, Turgenev Rusiyanın böyük bir tarixi dövrünü və onun çatış­maz­lıqlarını bədii müstəvidə təqdim edir.