Tarix boyu bir çox filosoflar sonsuz sayda nəsnələrin ortaq yönü olan “varlıq” haqqında müxtəlif fikirlər irəli sürüblər; qədim yunan filosofu Parmenides onun yoxluq, Pifaqor, özü bir vahid olan hər bir ədəddə iştirak edən vahid olduğunu, Zərdüşt xeyirə-şərə bölündüyünü, Platon isə ideal gözəllik kimi cilvələndiyini deyirdi. Çünki onların hər biri varlığa fərqli prizmadan baxırdı.
“Varlıq” isə yağmurlu havadan sonra su zərrələrini dəlib, səmaya füsunkar rənglər çəkən işıqtək ağıl süzgəcindən keçib parlayaraq özü haqqında rəngarəng düşüncələrin göyqurşağını yaradır. Günəş parlayıb ətrafı, təbiəti yaşıllaşdırdığı, dənizi və səmanı göyərtdiyi, gülləri al-qan edib həm də saraltdığı, torpağı qaraltdığı kimi, varlıq nuru da ağıllara daxil olub birini “xeyir”, birini “şər”, birini “vahid”, o birini “gözəl”, başqa birini isə, ümumiyyətlə, “yox” edir...